فرهنگ و هنر گیلان

بسمه تعالی

آسیب شناسی فرهنگی و اجتماعی انقلاب اسلامی

تعریف فرهنگ از نظر کلارید کلونی فرهنگ به مثابه؛

1- روش کلی زندگی 2- میراث اجتماعی 3- روش تفکر، احساس و اعتماد مردم 4- ذهنیت رفتار 5 چگونگی رفتار 6- مخزن آموخته ها 7- معیار تکرار امور 8- رفتار التسابی 9- مکانیزم قواعد هنجاری رفتار 10 تکنیک تطبیق با محیط 11- رسوب تاریخ 12- ماتریس رفتار (چارچوب رفتار)

رویکردهای حاکم بر تعاریف فرهنگ

6 رویکرد وجود دارد؛ 1- تاریخی 2- نمادی 3- کارکردگرایانه 4- رمانتیک 5- تجربی 6- روان شناختی

تعریف فرهنگ از دیدگاه " ری لوبک" می گوید: فرهنگ یک هسته دارد و این هسته هسته فرهن جهان بینی دارد ارزشها و باورها لایه بیرونی آن را تشکیل می دهند و این ارزشها تجلی مادی و معنوی پیدا می کنند.

به عبارت دیگر: فرهنگ عبارت است از باورها و ارزشهایی که از جهانبینی نشات می گیرد و در عرصه های مختلف حیات (زیست اجتماعی و فردی) زندگی متجلی می شود.

تعریف فرهنگ از نظر مقام معظم رهبری:

1- فرهنگ یعنی آداب و رسوم حاکم بر زندگی

2- فرهنگ یعنی باورها و اعتقادات در محیط های زندگی

3- فرهنگ شاسنامه دسته جمعی و هویت همگانی ملت.

4- فرنگ مثل روح است.

انقلاب

انقلاب به معنی بازگشت، دگرگونی و از طرفی اندیشه آغازین نو را متبادر می کند.

تعریف هانتینگتون از انقلاب:

انقلاب یک دگرگونی سریع و بنیادی و خشونت آمیز داخلی در ارزشها ، اسطوره های مسلط بریک جامعه ، نهادهای سیاسی، ساختاراجتماعی، رهبری و فعالیت های سیاستهای حکومتی را گویند.

آسیب شناسی

این واژه اولین بار در علوم پزشکی بکار گرفته شد.

آسیب شناسی یعنی آندسته از عوامل مهم و موثری که به وجود آمدن و تداوم حیات آنها می تواند فرایند تحقق اهداف هر نظامی(سیستمی) را متوقف و یا بصورت محسوس کند نماید.

آسیب شناسی فرهنگی

به بررسی آفات و آسیب هایی می پردازد که رنگ و لعاب فرهنگی دارد و عناصر شکل دهنده و سازنده عادات ، رفتارها و کنش های رایج افراد یک جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد.

آسیب شناسی اجتماعی

مطالعه و ریشه یابی بی نظمی ها، ناهنجاری ها و آسیب هایی نظیر بیکاری، اعتیاد، فقر، خودکشی، طلاق و... همراه با علل و شیوه های ÷یشگیری و درمان آنها و نیز مطالعه شرایط بیمارگونه و نابسامانی های اجتماعی را گویند.

آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی

بررسی واقع بینانه آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی : مشکلات- اشکالات- انحرافات- آفات- تحریفات- موان رشد و کمال.

شرط اساسی آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی:

توجه به علل پیروزی- اقتدار- تداوم و استمرار

عوامل شکل گیری انقلاب اسلامی:

1- رهبری 2- ایدئولوژی 3- مردم

ایدئولوژی : تحلیلی است از قوانین رفتاری بنیادی که کل روابط انسانی را در بر می گیرد.

ایدئولوژی انقلابی : 1- تخریب : نظام موجود را تغییر می دهد 2- سازندگی : ارائه نظام جدید.

عناصر ایدئولوژی انقلابی:

1- هدف 2- روش 3- شکل (وسیله)

ایدئولوژی انقلابی سه نوع است :

1- احیای نظام ارزشی و فرهنگ سنتی که در تاریخ و اذهان یک جامعه نظام ایده آل و مجموعه ارزشهای مطلوب شناخته شده است.

2- تجربه موفقیت آمیز که انقلابیون آن را بعنوان الگو انتخاب کردند.

3- ایدئولوژی که جامعه نوین و آرمانی که در هیچ کجا بوجود نیامده و شناخته شده و آشنا نیست ، تبلیغ می کند.

ایدئولوژی قبل از انقلاب اسلامی: 1- اسلام 2- مارکسیسم 3- لیبرالیسم 4- ناسیونالیسم

ناسیونالیسم : وجود یک احساس، یک شعور مشترک که در میان عده ای از انسانهایی که در یک واحد سیاسی قرار گرفتند و در قالب مرزهای جغرافیایی، نژاد ، تاریخ ، زبان و ... را شامل می شود.

عدم توانایی ناسیونالیسم برای پیدا کردن جایگاه مردمی در ایران :

1- مغایرت با عادات مردم

2- وجود اقوام مختلف در ایران

3- ادعای جدا کردن ملت ها در خون، نژاد و... در اسلام جایگاهی ندارد.

4- ایدئولوژی مارکسیست : جهت از بین بردن فاصله طبقاتی بوده که توجه ویژه به کارگر و کشاورز داشت.

دلیل ناموفق بودن مارکسیسم در ایران:

1- اعتقادات (مسلمان بودن ملت ما)

2- وابسته بودن شدید ایران به روسیه و با توجه به زیانهایی که ایران در قراردادهای مهمی با روسیه دیده است.

اشکالات عمده در بکارگیری ایدئولوژی اسلام بعنوان ایدئولوژی انقلاب (در بعد از انقلاب) :

1- تبلیغ اینکه مذهب برای حل معضلات سیاسی و اجتماعی روز توان کافی ندارد.

2- عدم توانایی اسلام برای پاسخگویی به مسائل پیچیده عصر حاضر و اینکه اسلام متعلق به 14 قرن پیش است.

3- تکیه بر بعضی از اصول اسلامی از جمله تقیه و اصل اطاعت از ولی امر در اهل سنت.

امام (ره) هر سه حالتات رهبری را با هم در وجود خودش داشت:

1- ایدئولوگ انقلاب و طراح ایدئولوژی انقلاب اسلامی.

2- فرمانده کل عملیات انقلاب.

3- زمامدار و یا حاکم انقلاب.

ایدئولوژی انقلاب اسلامی:

راهگشای فکری انقلاب - دارای یک نظریه علمی و عرفانی است - ارادت و تعصب مردم به رهبر ایدئولوگ.

رهبر انقلاب :

نحوه تحقق و پیروزی انقلاب را طراحی می کند. دارای پایگاه اجتماعی و معتبر و ارزشمند. دارای مقبولیت بین سران انقلاب می باشد. دارای استعداد و نبوغ ویژه ای است.

مشروعیت یعنی : توجیه عقلانی حاکمیت

حضرت امام خمینی (ره) اقدامات رهبری انقلاب اسلامی را در قبل و بعد از انقلاب محکم انجام داد :

نفی حاکمیت موجود - ارائه نظام جدید (حاکمیت مطلوب)

ویژگی های حضرت امام (ره) و تفاوت رهبری امام با جنبش های معاصر شیعه :

1- دارا بودن بینش تاریخی پرقدرت که به او فرصت می داد تا فرایند مبانی جنبش های معاصر را به نحوی درک کند.

2- داشتن روحیه سازش ناپذیری و مصلحت گریزی.

3- داشتن اصول و مبانی مشخص برای مبارزه و مدون بودن آن.

4- دارا بودن قدرت رهبری فوق العاده و قدرت تصمیم گیری صریح ، یکپارچه و قاطع.

ولایت فقیه

پیشینه تاریخی بحث ولایت فقیه بعد از غیبت کبری:

1- شیخ صدوق و شیخ کلینی کتاب اصول کافی (قرن چهارم)

2- شیخ مفید- سید مرتضی علم الهدی- شیخ طوسی (قرن پنجم)

3- ابن ادریس حلی (قرن ششم)

4- محقق حلی (قرن هفتم)

5- ملا احمد نراقی – صاحب جواهر (محمد کاظم نجفی)- مرحوم نایینی

6- دوران ماصر آیت الله جوادی آملی و ... .

دلایل ولایت فقیه:

1- دلیل عقلی ( رجوع به متخصص) 2- دلیل نقلی ( روایات پیامبر و ائمه)

دلایل عقلی : بهترین حکومت از آن خدا و بعد پیغمبر (ص) و معصومین و سپس رهبری که خطای کمتری داشته باشد و نزدیک به معصوم باشد.

دایل نقلی:

1- روایت پیامبر(ص) : خدا جانشینان مرا رحمت کند. پرسیدند جانشینان شما چه کسانی هستند؟ فرمود بعد از من می آیند و حدیث و سنت ما را نقل می کنند.

2- اسحق ابن یعقوب و محمد ابن عثمان (از نواب) به امام زمان (عج) نامه می نویسد و توضیح شریف امام زمان (عج) : "در حوادث ناگوار و رخدادها به کسانی مراجعه کنید که حدیث ما را نقل می کنند زیرا آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا برآنانم".

3- مقبوله عمر بن حنظله : از امام جعفر صادق (ع) می پرسد زمانی که در بین شیعیان نزاع صورت گرفت رواست که برای نزاع را به حکومت مراجعه کنند؟ امام صادق (ع) فرمود: اگر به حکومت طاغوت مراجعه کنند حرام است.

امام صادق (ع) فرمود : "مردم باید دقت کنند و از بین فقهایی که راوی حدیث ما هستند و در احکام حلال و حرام ما صاحب نظر هستند و با احکام اهل بیت (ع) آشنایند فقیهی را انتخاب و او را در میان خود حاکم قرار دهند، ما او را بر شما حاکم قرار می دهیم."

شرایط ولی فقیه:

1- علم به شریعت داشته باشد. 2- عدالت داشته باشد. 3- کارآمدی، کفایت، کاردانی، عالم به زمان، شجاع ، مدیر و مدبّر.

ولايت تكويني:

موارد ولايت فقيه

1- ولايت افتاء

2- ولايت در امور قضاوت

3- ولايت در اجراي حدود

4- ولايت در امور نظارت

5- ولايت رهبري سياسي

6- ولايت در امور حسبيه : كار و اموري كه شخص معيني براي آن وجود ندارد و كسي متكفل آن نيست.

ديدگاه مشهور فقهادر امور حسبيه: مرحوم ناييني؛ ولايت فقيه در امور حسبيه + اجراي حدود- حضرت امام (ره) ؛ هرآنچه را كه در امر حكومت جزء وظايف پيامبر و امام بوده جزء وظايف ولي فقيه مي باشد.

جهاد ابتدايي:

جهادي است كه در ابتداء توسط حاكم اسلامي و امام معصوم (ع) براي ظلم ، جهل ‌، بي عدالتي و... فرمان داده مي شود.

در بقيه جهادها مثل دفاع از ايران در دوران دفاع مقدس جهاد دفاعي داشتيم و ولايت مطلقه فقيه دستور جهاد دفاعي صادر مي نمود.

يا اگر جلوي رژيم صهيونيستي جهاد صورت گيرد جهاد دفاعي است چون ابتدا دشمن تجاوز و اشغالگري نموده است.

ولي فقيه به چه صورت تعيين مي شود:

در تعيين ولي فقيه سه ديدگاه معروف وجود دارد:

1- نظريه انتخاب : معتقدند ولي فقيه را مردم انتخاب مي كنند و مشروعيت آن را با مردم مي دانند و تا مردم انتخاب نكنند ولي فقيه مشروعيت ندارد. استناد آنها به روايت علي (ع) است "اگر مردم بر فردي اتفاق نظر داشتند و او را امام بنامند آن فرد مورد رضايت خداوند است"

2- ديدگاه (نظريه) انتصاب : بر اساس اين ديدگاه ولي فقيه واجد شرايط، از ناحيه خدا و يا به بيان ديگر از ناحيه امام معصوم (ع) منصوب به رهبري و حاكميت بر جامعه اسلامي است يعني بر جامعه ولايت دارد.

امام صادق (ع) : "و من او را در ميان شما حاكم قرار دادم"

نصب بر دو نوع است : 1- نصب خاص ؛ توسط ائمه معصومين (ع) 2- نصب عام ؛ ويژگي هاي ولايت و رهبري را دارند و اين ويژگي ها را معصومين (ع) مشخص نمودند.

3- ديدگاه تلفيقي : 1- ولايت در مقام ثبوت 2- ولايت ور مقام اثبات ثبوت يعني هركس داراي شرايط ولي فقيه باشد داراي ولايت است و مشروعيت خود را از خدا مي گيرد اما اثبات در مقام تشكيل حكومت است كه مردم بايد ولايت را بپذيرند و حتما بيعت كنند.

تفاوت سه ديدگاه:ادامه مطلب